مافیا یک بازی گروهیه، که از دو تیمشهروند و مافیا در مقابل هم تشکیل میشه.توی این بازی تعداد مافیا حدودا یک سوم تعداد شهرونداس اما مافیا همدیگه رو میشناسن ولی شهروندان فقط از شهروند بودن خودشون باخبر هستن.این ناآگاهی باعث جلو رفتن بازی میشه.
هر کدوم از افراد حاضر در بازی یک نقش دارن، نقش هایی که هیچکس جز خودشون و گرداننده از اون خبر نداره. گرداننده کسیه که بازی رو کنترل میکنه و از همه ی نقش ها و جریانات بازی خبر داره. برای شروع، بازی به یک گرداننده و حداقل پنج بازیکن نیاز داره.
گرداننده های نقش بازی رو به صورت تصادفی بین بازیکنان تقسیم میکنه.روند بازی به صورت روزها و شب های پشت سر هم انجام میشه تا یکی از دو گروه، برنده بازی بشن. در طول روند بازی، بعضی از بازیکنان از بازی حذف میشن و دیگه تاثیری در بازی ندارن. حذف شدن بازیکنان تا جایی ادامه پیدا میکنه که یکی از شرایط زیر برقرار بشه:
* اگر تعداد مافیا با تعداد شهروندان برابر بشه، مافیا برنده بازی میشن
* اگر تمام مافیا از بازی حذف بشن، شهروندان پیروز بازی هستن.
مستقلها:
بعضی از نقش ها به صورت مستقل عمل میکنن و عضو هیچ کدوم از تیم های شهروند و مافیا نیستن ( قاتل ، جوکر و ... ) ، این نقش ها قابلیت خاص خودشون رو دارن و شرایط برنده شدنشون توی بازی متفاوته.
فاز روز:
روزها همه نقش شهروند رو بازی میکنن و هیچکس نباید به نقش خودش اشاره کنه و فقط میتونه از واژه های شهروند و مافیا استفاده کنه. در بازی هر کس به مدت تعیین شده میتونه صحبت کنه. هدف شهروندان از فاز روز اینه که رفتارها و صحبت ها رو نقد کنن و دنبال سرنخ بگردن تا دروغ مافیا رو برملا کنن و با رایگیری و متحد شدن با بقیه شهروندا ، یک مافیا رو از بازی حذف کنن. اما گروه مافیا باید با گمراه کردن شهروندان یک شهروند رو به عنوان مافیا جا بزنن و از بازی بیرون کنن. بعد از تمام شدن صحبت بازیکنان، رایگیری شروع میشه و با اعلام گرداننده به نوبت برای هر بازیکن رایگیری انجام میشه و کسایی که از یک سوم بیشتر رای بیارن به دفاعیه میرن و باید در برابر اتهامات از خودشون دفاع کنند. بعد از صحبت کردن افرادی که در دفاعیه هستن رایگیری مجدد فقط از این بازیکنان انجام میشه. کسی که بیشترین رای رو بیاره از بازی حذف میشه و بازی به فاز شب میره.
نکته: در صورتی که بیشترین رای از نصف بازیکنان حاضر در بازی کمتر باشه،بازیکن از بازی حذف نمیشه.
چالش : هر کس در نوبت صحبت خودش میتونه به بقیه افرادی که مایل به صحبت هستن اجازه صحبت ( چالش ) بده.
فاز شب:
در فاز شب همه چشماشونو میبندن(میخوابن). در ابتدا مافیا با اعلام گرداننده بیدار میشن و یک نفر رو شات میکنن(بهش شلیک میکنن) و میخوابن. بعد از مافیا بقیهی نقش هایی که دارای عملیات شب هستند(مانند دکتر ، کاراگاه و....) یک به یک با اعلام گرداننده بیدار میشن و عملیاتشون رو انجام میدن و میخوابن. بازیکنانی که در شب بیدار میشن، باید عملیاتشون رو در سکوت کامل و با اشاره انجام بدن و بقیهی بازیکنان نباید چشماشونو باز کنن.
در صورت موفق آمیز بودن شلیک مافیا ، بازیکنی که بهش شلیک شده از بازی حذف میشه و در ابتدای فاز روز این موضوع توسط گرداننده اعلام میشه.
شب معارفه:
در شب ابتدایی یا همون شب معارفه هیچ عملیاتی انجام نمیشه و تنها، گروه مافیا همدیگر روشناسایی میکنن و در صورت نیاز بقیهی نقش ها بیدار میشن تا گرداننده از هویت اونا با خبر بشه.